W dniu 28.09.2020 r. Sejmik Województwa Małopolskiego uchwalił nowy Program ochrony powietrza (POP) dla wszystkich stref województwa małopolskiego.
Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego wyznacza działania, których celem jest osiągnięcie w całej Małopolsce do 2023 r. dopuszczalnych norm emisji zanieczyszczeń. Najważniejsze działania określone w Programie m.in.: promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii poprzez zapewnienie wyższego dofinansowania dla OZE, wykorzystanie „zielonej energii” w budynkach użyteczności publicznej oraz przyspieszenie wdrażania uchwały antysmogowej dla Małopolski, polegającej na wymianie przestarzałych pieców i kotłów.
Oprócz długofalowych planów w nowym POP powstał także plan działań doraźnych, realizowanych w sytuacjach zagrożenia zanieczyszczeniami powietrza. Ustalone zostały trzy stopnie alarmu smogowego:
Pierwszy będzie ogłaszany, jeśli średnia z ostatnich 12 godzin dla stężenia pyłu PM10 przekroczy 80 µg na metr sześcienny. Gminy zostaną wtedy zobligowane do przeprowadzenia prewencyjnej kontroli spalania odpadów.
Przy drugim stopniu zagrożenia (PM10 przekroczy 100 µg na metr sześcienny) oprócz kontroli spalania będzie ograniczona aktywność na zewnątrz dzieci i młodzieży. Nie będzie można stosować dmuchaw do liści oraz palić w kominkach i kozach, o ile nie są one jedynym źródłem ogrzewania w budynku.
Po wprowadzeniu trzeciego stopnia zagrożenia (PM10 powyżej 150 µg na metr sześcienny) do wszystkich ograniczeń i działań przewidzianych dla 1 i 2 stopnia dojdzie m.in. ograniczenie eksploatacji urządzeń grzewczych na paliwa stałe i ograniczenia prac budowlanych związanych z emisją pyłu.
Poniżej przedstawiamy podsumowanie nowych rozwiązań i działań naprawczych mających prowadzić do poprawy jakości powietrza w Małopolsce:
-
Preferencje finansowania odnawialnych źródeł energii;
-
Wsparcie dla osób dotkniętych ubóstwem energetycznym;
-
Ekodoradcy dla mieszkańców w każdej gminie;
-
Stworzenie wojewódzkiej bazy danych o emisjach przemysłowych;
-
Kontrole interwencyjne i planowe palenisk;
-
Utworzenie punktów obsługi programu Czyste Powietrze;
Finansowanie kotłów na paliwa stałe ze środków publicznych, w tym programu Czyste Powietrze, w Małopolsce będzie mogło obejmować:
-
od 1 stycznia 2021 r. wyłącznie kotły na biomasę (z wyłączeniem projektów w trakcie realizacji),
-
od 1 stycznia 2023 r. wyłącznie kotły na biomasę o emisji pyłu do 20 mg/m³ (przy 10% O2).
Poza Krakowem pozostanie możliwość instalacji ze środków własnych i eksploatacji kotłów na węgiel, drewno i biomasę oraz kominków i ogrzewaczy zgodnych z obowiązującą uchwałą antysmogową dla Małopolski (standard ekoprojektu).
Zapisy nowego Programu ochrony powietrza dla Małopolski zakłada także szereg zadań dla samorządów gminnych, m.in.:
-
utworzenie i utrzymanie punktów obsługi programu Czyste Powietrze,
-
zatrudnienie ekodoradcy w każdej gminie, którego zadaniem będzie doradztwo dla mieszkańców, prowadzenie edukacji ekologicznej oraz obsługa programu Czyste Powietrze,
-
prowadzenie akcji informacyjnych o wymaganiach uchwały antysmogowej z dotarciem do każdego punktu adresowego w gminie opalanego węglem lub drewnem oraz obowiązek zamieszczenia na stronie internetowej gminy informacji o jakości powietrza i możliwości zgłoszenia ekointerwencji,
-
inwentaryzacja co najmniej 70% budynków w gminie do końca 2021 roku, w tym co najmniej 90% do 30 czerwca 2022 roku. Współpraca gmin z kominiarzami i nadzorem budowlanym przy inwentaryzacji do krajowej bazy CEEB. Przekazywanie co pół roku informacji o postępie wymiany kotłów i inwentaryzacji w gminie,
-
kontrole interwencyjne palenisk w ciągu 12 godzin od zgłoszenia. Możliwe będzie prowadzenie kontroli przez straże gminne bądź międzygminne, pracowników urzędu lub przy współpracy z Policją. W przypadku co najmniej 10% prowadzonych kontroli interwencyjnych w skali roku konieczne będzie pobranie próbki popiołu z paleniska,
-
analiza skali ubóstwa energetycznego, potrzeb w zakresie termomodernizacji i wymiany ogrzewania u tych osób oraz wsparcie dla osób dotkniętych ubóstwem energetycznym i rekomendowane wprowadzenie programów osłonowych dla najuboższych,
-
identyfikacja, w ramach aktualizacji studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, potencjalnych obszarów, które ze względów technicznych i prawnych mogą być przeznaczone pod instalacje OZE o mocy powyżej 100 kW wytwarzające energię elektryczną,
-
zapewnienie przez jednostki samorządu wykorzystania w budynkach użyteczności publicznej energii elektrycznej pochodzącej z OZE. Od 2023 roku co najmniej 50%, a od 2025 roku 100% zużywanej przez nie energii elektrycznej w ciągu roku będzie pochodziło z OZE,
-
rekomendacja przeznaczenia co najmniej 1% dochodów własnych gminy (bez uwzględniania subwencji i dotacji) na finansowanie: realizacji programów dotacyjnych i osłonowych, prowadzenia kontroli, zatrudnienia ekodoradców, realizacji programów rządowych, termomodernizację budynków użyteczności publicznej, inwentaryzację źródeł ogrzewania budynków oraz akcji edukacyjnych w zakresie ochrony powietrza,
-
osiągnięcie poprzez prowadzone działania liczby urządzeń grzewczych niespełniających wymagań uchwały antysmogowej (dla Małopolski), która nie przekroczy od 1 stycznia 2023 roku 15%, a od 1 stycznia 2027 roku 3% wszystkich zainstalowanych urządzeń grzewczych w gminie.
