Wczesna wiosna to okres w którym odnotowujemy wyraźny wzrost liczby pożarów na nieużytkach i łąkach. Powodem tego stanu rzeczy jest nadal popularne wśród ludzi, przekonanie, iż spalenie suchej trawy użyźni glebę, przyspieszy wzrost młodej trawy i zredukuje ilość chwastów. Niestety oczyszczanie w ten sposób gruntów przynosi więcej szkód niż pożytku. Wypalenie wierzchniej, najżyźniejszej próchniczej warstwy gleby pociąga za sobą obniżenie jej wartości użytkowej nawet na kilka lat. Zahamowane zostają naturalne procesy rozkładu pozostałości roślinnych, dzięki którym tworzy się urodzajna warstwa gleby.
Wypalanie traw i zakrzaczeń powoduje śmierć organizmów, żyjących w wierzchnich warstwach gleby które mają duży wpływ na jej strukturę i właściwości fizyczne. W trakcie pożarów zniszczeniu ulegają siedliska wielu pożytecznych zwierząt. Nieodwracalnie uszkadzane są miejsca lęgowe ptaków.
Osoby, które decydują się na wypalanie traw, najczęściej przekonane są, że w pełni kontrolują sytuację i w razie potrzeby, w porę uciekną przed zagrożeniem. W przypadku gwałtownej zmiany kierunku wiatru pożary bardzo często wymykają się spod kontroli i stają się śmiertelnym zagrożeniem dla podpalaczy. Niekontrolowane rozprzestrzenianie się ognia stanowi ogromne zagrożenia także dla kompleksów leśnych i zabudowań. Powstałe zadymienie powoduje ponadto zmniejszenie widoczności na drogach, co może prowadzić do powstania groźnych w skutkach kolizji i wypadków.
Należy wyraźnie stwierdzić, iż wypalanie traw jest prawnie zakazane. W ustawie z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody wprowadzono zakaz wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów. Za łamanie tego zakazu grożą sankcje karne w postaci grzywny albo aresztu.
Zakaz wypalania traw jest również jednym z wymogów dobrej kultury rolnej. Ich przestrzeganie jest konieczne między innymi w ramach systemu dopłat bezpośrednich i stanowi jedną z tzw. zasad wzajemnej zgodności – katalogu wymogów i ograniczeń, jakim podlegają rolnicy korzystający z tych dopłat. Za wypalanie traw Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa może nałożyć na rolników karę finansową w postaci zmniejszenia, a w skrajnych przypadkach, nawet odebrania wszystkich rodzajów dopłat bezpośrednich za dany rok.
