Wysiołek Luborzycki

Wysiołek Luborzycki to najmłodsze z sołectw tworzących dzisiejszą Gminę Kocmyrzów-Luborzyca. Zostało ono utworzone na mocy rozporządzenia wojewody kieleckiego z dnia 24 kwietnia 1934 roku. W jego skład weszły osady i kolonie związane wcześniej z Luborzycą (m.in. Kapkazy, Rosija), Łuczycami (Radwany). Historii Wysiołka Luborzyckiego nie sposób rozpatrywać w oderwaniu od dziejów Łuczyc, a przede wszystkim Luborzycy, z którymi ziemie te związane były przez wieki. Radwany, to w wiekach wcześniejszych samodzielny folwark, ściśle jednak związany z dworem w Łuczycach. O Radwanach możemy znaleźć informację m.in. u Jana Długosza. Według J. Długosza właścicielami folwarku w Radwanach w drugiej połowie XV w. byli Jakub i Rodger Koniecpolscy herbu „Pobóg”.

Ciekawa i pełna niejasności jest natomiast geneza pochodzenia nazw takich przysiółków jak Rosija i Kapkazy, których nazwa długo pisana była jako „Kałkazy” (ostateczna decyzja o wprowadzeniu nazwy Kapkazy podjęta została przez władze Powiatu Miechowskiego w 1925 roku). Według interpretacji R. Domańskiego, opierającego się przede wszystkim na przekazach ustnych, pochodzenie tych nazw nawiązuje do okresu tuż po upadku Powstania Kościuszkowskiego. Wówczas to zdaniem R. Domańskiego władze rosyjskie miały utworzyć powyższe przysiółki i osiedlić w nich weteranów armii carskiej, którzy mieli nadzorować miejscową ludność, wspierającą powstańców 1794 roku, zwłaszcza podczas pobytu T. Kościuszki i jego oddziałów w Luborzycy (1-3 IV 1794 r.) w przeddzień bitwy pod Racławicami. Jednakże w świetle wydarzeń, jakie miały miejsce po roku 1794 trudno jest zgodzić się z hipotezą R. Domańskiego. Przede wszystkim po III rozbiorze i ostatecznej likwidacji Rzeczpospolitej, ziemie te stały się częścią zaboru austriackiego (prowincji Nowa Galicja), a następnie Księstwa Warszawskiego. Dopiero po decyzjach Kongresu Wiedeńskiego (1814 – 1815) weszły one w skład monarchii rosyjskiej. Jeśli już pojawili się na tym terenie jacyś osadnicy rosyjscy, to musiało to nastąpić w zdecydowanie późniejszym okresie. Warto w tym miejscu dodać, iż z zachowanych danych statystycznych wynika jednoznacznie, że zjawisko to mogło dotyczyć bardzo niewielkiej liczby osób.

Utworzenie w okresie międzywojennym sołectwa Wysiołek Luborzycki spowodowało przy tym szereg niejasności i utrudnień związanych z lokalizacją wielu historycznych obiektów istniejących na terenie dzisiejszej Gminy Kocmyrzów-Luborzyca. Dotyczy to np. kościoła parafialnego w Luborzycy, który do czasu utworzenia Wysiołka Luborzyckiego umiejscowiony był w Luborzycy, a obecnie znajduje się na terenie Wysiołka Luborzyckiego. Podobnie rzecz się ma z luborzycką Szkołą Podstawową im. 600 – lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Sołectwo Wysiołek Luborzycki wchodzi w skład Gminy Kocmyrzów-Luborzyca od 1973 r.