Marszowice

W zachowanych dokumentach źródłowych nazwa Marszowice pojawia się po raz pierwszy w 1229 roku. Nazwa miejscowości pochodzi od nazwy patronimicznej wywodzącej się od nazwy osobowej – Marsz lub Mars. W XIII  były Marszowice własnością rycerską. Wśród ówczesnych właścicieli znajdujemy imiona rycerzy m.in. Falisława z Marszowic oraz Piotra z Zagórzyc. Prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV stulecia Marszowice stały się własnością biskupów krakowskich.

W następnych wiekach następują liczne  podziały i zmiany właścicieli Marszowic, które doprowadziły do powstania specyficznej i wyjątkowej na tych terenach  sytuacji własnościowej. Polegała ona na podziale ziemi w Marszowicach pomiędzy trzech właścicieli. Pierwszym z nich było biskupstwo krakowskie, drugim wikariusze kościoła katedralnego, z kolei trzecia część Marszowic stanowiła własność szlachecką. W XVII stuleciu szlachecka część Marszowic znalazła się w posiadaniu „książąt Ostrogskich”. W okresie tym tytuł ten przynależał do rodziny Zasławskich, w imieniu której szlachecką częścią Marszowic zarządzali dzierżawcy.

Po upadku I Rzeczypospolitej, znalazły się Marszowice pod zaborem austriackim, a od roku 1815 stały się częścią zaboru rosyjskiego. W 1827 roku Marszowice liczyły 28 domostw i 199 mieszkańców. Na przestrzeni XIX stulecia władze państwowe stopniowo przejmowały ziemie należące najpierw do instytucji duchownych a później do osób prywatnych.

Znaczna część przejętej ziemi została przez władze rosyjskie rozparcelowana, zwłaszcza po reformie uwłaszczeniowej 1864 roku. Wraz z reformą uwłaszczeniową carat wprowadził w życie w 1864 roku  także reformę samorządową, która powołała do życia Gminę Luborzyca, do której włączono również Marszowice. Pierwszym Wójtem luborzyckim został Kajetan Pałetko, gospodarz z Marszowic.

Jesień 1914 r. była wyjątkowo tragiczna dla Marszowic. Miejscowość ta podczas toczonej przez Rosjan i Austriaków bitwy o Kraków została niemal całkowicie zniszczona, głównie wskutek prowadzonego przez kilka miesięcy ostrzału artyleryjskiego. Wielu mieszkańców Marszowic wzięło aktywny udział w walkach o niepodległą Polskę. Byli wśród nich legioniści Józefa Piłsudskiego:  Franciszek Kułaga, Franciszek Krzyżanowski, Stanisław Krzyżanowski, Stefan Doniec, Mikołaj Pałetko, Piotr Pałetko, Jan Prusak, Jan Kułaga, Józef Łatko, Tomasz Broś, Paweł Bletek, Paweł Machnik.

W okresie II Rzeczypospolitej (1918 – 1939) były Marszowice jednym z lokalnych centrów ruchu ludowego. Działało tu zarówno PSL „Piast”, PSL „Wyzwolenie” jak i w latach 1927 – 1935 lewicowa Niezależna Partia Chłopska. Działały tutaj także związane z ruchem ludowym organizacje młodzieżowe ZMW „Siew” a potem ZMW „Wici”.

Podczas okresu II wojny światowej Marszowice odegrały wyjątkową rolę w działalności konspiracyjnej i partyzanckiej na ziemiach dzisiejszej Gminy Kocmyrzów-Luborzyca. To tutaj działała od 1944 roku nielegalna drukarnia, w której drukowano nielegalną prasę ludową: „Chłopi walczą” i „Odwet”. Drukarnia ta mieściła się w piwnicy domu Stanisława Krzyżanowskiego. Tutaj odbywały się tajne narady i odprawy dowództwa VI Okręgu Batalionów Chłopskich. Wyjątkową rolę w działalności konspiracyjnej Marszowic pełnił dom rodziny Wójcików, gdzie m.in. odbywały się wspomniane wcześniej odprawy i gdzie niejednokrotnie ukrywali się wyżsi oficerowie Batalionów Chłopskich. Przeżyły także Marszowice wielką wojenną tragedię, kiedy to 3 lipca 1943 r. karna ekspedycja przeprowadzona przez okupanta hitlerowskiego zamordowała w tej miejscowości sześć osób. Byli to: Konstanty Krzyżanowski, Jakub Krzyżanowski, Wojciech Machnik, Anna Machnik, Jan Knafel i Józef Knafel. W miejscu ich śmierci 24 maja 1981 roku odsłonięta została pamiątkowa tablica.  W 1982 roku Marszowice zostały uhonorowane Krzyżem Partyzanckim za działalność jej mieszkańców w walce z hitlerowskim najeźdźcą w latach II wojny światowej.

Od 1973 r. Marszowice wchodzą w skład Gminy Kocmyrzów- Luborzyca.