Głęboka

Głęboka to kolejna miejscowość dzisiejszej Gminy Kocmyrzów-Luborzyca, której początki sięgają epoki średniowiecza. Jakkolwiek pierwszy zachowany dokument pisemny poświadczający istnienie tej miejscowości pochodzi z roku 1390, to z pewnością osada ta istniał już wiele lat wcześniej. Wzmiankowany dokument pozwala nam poznać imię pierwszego, potwierdzonego historycznie mieszkańca tej miejscowości, niejakiego Święcha, najprawdopodobniej kmiecia czyli chłopa posiadającego własne gospodarstwo o powierzchni przynajmniej 1 łana tj. około 24, 2 ha ziemi. Imiona kolejnych zamożnych gospodarzy z Głębokiej (kmieci) Jakuba, Jana i Rafała odnajdujemy z kolei w dokumencie dokumentu datowanym na1428 rok.

W okresie pomiędzy XIV a XVI stuleciem była Głęboka własnością biskupów krakowskich. Fakt ten poświadcza m.in. zachowana w dokumencie, datowanym na 1423 rok, informacja o pozwie sądowym, jaki złożył ówczesny biskup krakowski Wojciech Jastrzębiec przeciwko niejakiemu Świętosławowi włodarzowi i wszystkim kmieciom z Karniowa: „o najście gwałtem Głęboki, poranienie ludzi i zabranie bydła…”. Przynależność Głębokiej do dóbr biskupa krakowskiego potwierdzają także dokumenty z lat 1529-1530. Zapis dokumentu z roku 1529 informuje nas dodatkowo, iż ówcześni mieszkańcy Głębokiej płacili podatek tzw. dziesięcinę snopową na rzecz plebana z Luborzycy. Z kolei informacje zawarte w zapisach z roku 1530 potwierdzają istnienie w Głębokiej karczmy.

W XVII wieku, jak zaświadczają m.in. Rejestry poborowe Województwa Krakowskiego sporządzone w 1629 i 1680 roku, była Głęboka własnością Krakowskiej Kapituły Katedralnej. Z informacji zawartych w Rejestrze z roku 1629 poznać możemy nie tylko wysokość zebranego w Głębokiej podatku, która wyniosła 18 florenów i 28 groszy, ale również nazwisko ówczesnego dzierżawcy, bądź też zarządcy tutejszego folwarku niejakiego Antoniego Maczorskiego. U schyłku XVIII stulecia (rok 1791) było w Głębokiej 13 domów mieszkalnych, a wieś zamieszkiwało 89 osób (45 mężczyzn i 40 kobiet). Było wśród nich pięć osób stanu szlacheckiego, zapewne mieszkających w dworze, którego istnienie w tej miejscowości potwierdzają pochodzące z ówczesnego okresu źródła historyczne. Własnością Krakowskiej Kapituły Katedralnej pozostała Głęboka aż do pierwszych dekad XIX stulecia.

Po trzecim rozbiorze i upadku Rzeczpospolitej, Głęboka stała się częścią monarchii Habsburgów (kraj koronny-Nowa Galicja), aby później, na krótko, znaleźć się w granicach Księstwa Warszawskiego. Po upadku Francji Napoleona Bonaparte, na mocy decyzji podjętych na Kongresie Wiedeńskim (1814-1815) weszła Głęboka w skład Wolnego Miasta Krakowa, którego częścią pozostawała aż do jego likwidacji w1846 roku. Wówczas to, ponownie miejscowość ta, znalazła się w granicach monarchii Habsburgów. Zmieniające się granicę przyniosły Głębokiej także zmianę przynależności parafialnej. W roku 1828 została ona „oderwana” od parafii w Luborzycy, w której skład wchodziła od epoki średniowiecza, i przyłączona do parafii w Czulicach, do której należy po dzień dzisiejszy. Nie były to jedyne zmiany jakie spotkały Głęboką w XIX stuleciu. Podobnie jak i w przypadku wielu innych miejscowości dzisiejszej gminy Kocmyrzów-Luborzyca zmienili się także jej właściciele. Głęboka, z rąk właścicieli kościelnych, przeszła wówczas w ręce osób prywatnych. Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XIX wieku Głęboka, podobnie jak i Dojazdów, stała się własnością, wywodzącej się z rodziny Potockich Zofii primo voto Czosnowskiej, secundo vota Oborskiej. Ten niedługi okres, kiedy to Głęboka należała do Zofii Oborskiej nie był najciekawszym okresem w jej historii. Nowa właścicielka, osoba prowadzącą rozrzutny tryb życia i ciągle „cierpiącą” na brak pieniędzy, już po kilku latach usiłowała wydzierżawić lub sprzedać należący do niej majątek ziemski w Głębokiej. Jednym z kandydatów na dzierżawcę był Kazimierz Girtler, dzierżawiący m.in. majątek ziemski w Krzesławicach, autor publikacji o podkrakowskich dworach i ich właścicielach tego okresu. O propozycji dzierżawy Głębokiej i jej ówczesnej właścicielce tak pisał on w swoich wspomnieniach: „ Raz chciała mi Głęboką puścić w dzierżawę, a nawet pojechałem tam z nią razem i nie mogłem się wydziwić nieładowi we wsi, podobnemu, jaki był w jej pomieszkaniu w Krakowie”. Ostatecznie Zofia Oborska sprzedała majątek w Głębokiej, prawdopodobnie znacznie poniżej jego rzeczywistej wartości, Ignacemu Lipczyńskiemu. Warto pamiętać, iż nowy właściciel Głębokiej był także posiadaczem majątku ziemskiego w sąsiednim Karniowie. O obu tych majątkach, tak pisał wspominany powyżej Kazimierz Girtler: ”Tenże Ignacy Lipczyński nabył Głęboką, leżącą obok Karniowa też przy granicy Królestwa Polskiego. Jeden pan, jedna gleba, jedno gospodarstwo, i wszystko jedno i toż samo, nawet sam Krasicki, nie wiem co by o Głębokiej i Karniowie powiedzieć potrafił, tak te wsie swym życiem od innych tu odosobnione, odcięte, jakby na księżycu były. Teraźniejszość prozaiczna całą jest ich historią”.Nowy właściciel Głębokiej był całkiem dobrym gospodarzem, a przy tym patriotą i działaczem politycznym. Wziął czynny udział w Powstaniu Krakowskim 1846 roku, za co spotkały go represje austriackie i pobyt w więzieniu. W latach późniejszych był Ignacy Lipczyński posłem do Sejmu Krajowego Galicji I kadencji (1861-1867). W W latach pięćdziesiątych XIX wieku Głęboka stała się, podobnie jak Dojazdów i Kocmyrzów własnością hrabiego Leona Rzewuskiego. W posiadaniu Leona Rzewuskiego, a potem jego spadkobierców: Hersylii Caetani, hrabiny Lovatelli i Honorata Caetani, księcia Teano pozostawała Głęboka aż do roku 1888. Wówczas to cały majątek, obejmujący oprócz Głębokiej, także m.in. Dojazdów, Kocmyrzów i Łuczanowice zakupili bracia Władysław i Stanisław Mycielscy. W roku1905 Władysław Mycielski podjął decyzję o sprzedaży majątku ziemskiego w Głębokiej Jego nowym właścicielem został Jan Grzymek, dzierżawca majątku SS. Norbertanek w Luboczy. Warto w tym miejscu wspomnieć, iż zapis rękopiśmiennej „Historii kościoła parafialnego w Czulicach „ podaje jako datę zawarcia tej transakcji rok 1907. Kupując majątek ziemski w Głębokiej Jan Grzymek, bynajmniej nie zrezygnował z zarządzania majątkiem SS. Norbertanek w Luboczy, choć nie spotkało to z pozytywną reakcją Zakonu, który chciał odzyskać pełną władzę nad należącymi do niego dobrami. Wieloletni spór zakończył się dopiero w roku 1928, zapewne nie bez interwencji metropolity krakowskiego księcia Adama Sapiehy. Wówczas to majątek ostatecznie wrócił do sióstr Norbertanek. W podzięce za odzyskane dobra, przywłaszczone zdaniem sióstr przez ich długoletniego dzierżawcę Jana Grzymka, zakon Norbertanek wyremontował i wyposażył dawny dom zarządcy majątku, a następnie przeznaczył go na ochronkę dla dzieci, w której miały one otrzymać bezpłatne, katolickie wychowanie. Uroczyste poświęcenie ochronki miało miejsce w dniu 17 października 1928 roku. Od roku 1935 aż do1945 roku, kiedy to po wejściu w życie dekretu o reformie rolnej majątek w Głębokiej został rozparcelowany, zarządzał nim syn Jana, inżynier Stefan Grzymek.

W okresie międzywojennym Głęboka aż do roku 1934, zgodnie jeszcze z austro-wegierskimi przepisami prawnymi, była gminą jednowioskową. Po wprowadzeniu w tymże 1934 roku reformy administracyjnej należała Głęboka do gminy w Ruszczy. Według Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, wydanego w 1925 roku, w Głębokiej znajdowało się 30 budynków mieszkalnych, a w miejscowości tej zamieszkiwało 199 osób (104 mężczyzn i 95 kobiet). Wszyscy mieszkańcy Głębokiej zadeklarowali się jako osoby narodowości polskiej, wyznania rzymskokatolickiego. Ważnym wydarzeniem, w okresie II Rzeczypospolitej, było zapewne dla mieszkańców tej miejscowości, powstanie Straży Pożarnej. Według zachowanych przekazów ustnych miało to miejsce w połowie lat trzydziestych XX wieku. W latach II wojny światowej wielu mieszkańców Głębokiej zaangażowało się, niekiedy z dramatycznym dla nich skutkiem, w różnorakie formy działalności konspiracyjnej.